Digitale herberg van internet

Digitale herberg van internet

De in Nijmegen gevestigde internetdienstverlener Antenna richt op niet-commerciële organisaties en burgers die maatschappelijke veranderingen nastreven. Zij biedt hen de technische mogelijkheid om internet te gebruiken voor het uitwisselen van informatie en staat hen bij daar zelfstandig verder mee aan de slag te gaan. Een gesprek met oprichter Michael Polman over de achtergrond van Antenna. 

door Max van Wel

Michael Polman Foto: NSK

“Wij zijn niet commercieel, maar wel professioneel. We zien informatie niet louter als iets om geld aan te verdienen, al willen we ons wel zelf kunnen bedruipen. Eigenlijk een beetje wat de Nijmeegse Stadskrant ook heeft. Wij willen dat iedereen op het internet (niet-commerciële) informatie kan uitwisselen. Ook al moeten we er soms geld op toeleggen. Hoe meer mensen elkaar informeren, met elkaar communiceren en in debat gaan, hoe meer men tot elkaar komt en er wederzijds begrip ontstaat. Want informatie dwingt je als het ware om je eigen mening te analyseren en aan te passen.”

“Bij ons geldt vooral de ethiek van de dienstverlening: in de digitale herberg willen wij de gast dienen. De een komt alleen voor een glas water, de ander voor een maaltijd, en weer een ander wil een kamer. Organisaties die informatie voor iedereen via internet toegankelijk willen maken, helpen we stapje voor stapje op weg. Soms weten ze helemaal niet hoe ze dat moeten aanpakken, en daarom geven we ook cursussen om te leren omgaan metinternet.” 
 
“Wij doen dus meer dan slechts een oprit maken. Als provider bieden we als het ware een strippenkaart om op de digitale snelweg te komen: men kan klein beginnen door een beperkt aantal diensten af te nemen, en langzaam uitgroeien naar gelang daar behoefte aan is. Een voorbeeld daarvan is Greenpeace. Zij begonnen met bij ons met een klein account voor de interne communicatie en het verspreiden van informatie, en in de loop der tijd hebben ze een volledig eigen zelfstandig netwerk opgebouwd. Wij zijn voor hen nu alleen nog een soort van brandweer voor het geval hun eigen huurlijn problemen geeft. Ook Artsen zonder Grenzen is bij ons begonnen. Want ons doel is niet om iedereen vast te houden in onze digitale herberg. Wij streven naar een digitaal landschap, waarbij organisaties hun eigen plek op internet krijgen.”

“Daarnaast hebben we oog voor mondige burgers die iets te vertellen hebben. Er zijn talloze mensen die goed onderzoekswerk verrichten, maar niet weten hoe ze die informatie kwijt kunnen. Gewone providers willen soms niet meewerken aan het verspreiden van kritische informatie, omdat daarmee de commerciële belangen van zo’n provider in het geding komen.” 
 
“Maar vaker komen mensen bij ons omdat commerciële providers een zogeheten ‘fair use policy’ hanteren. Dit houdt in dat een gebruiker niet te veel informatie op zijn internetsite mag plaatsen, en dat een site die te vaak wordt geraadpleegd, kan worden weggedrukt. Want elk bezoek aan een site kost een provider geld. Bij Antenna gaan we daar anders mee om. Wanneer een site veel bezoekers trekt, dan is die informatie blijkbaar belangrijk voor veel mensen. Dat proberen we dan in goede banen te leiden, zodat informatie voor iedereen toegankelijk blijft. Zo veroorzaken de sites Hersenstorm (over ADHD) en WISE (waar van alles is te vinden over kernenergie) veel meer internetverkeer dan een gewone provider zou toestaan. “
 
“Regelmatig dienen er zich ook spontane initiatieven aan, zoals onlangs naar aanleiding van wat er allemaal in Israël gebeurt. Dan willen mensen daar allerlei informatie over kwijt en uitwisselen. In plaats van voor iedereen een aparte site te bouwen, is het dan beter vergelijkbare initiatieven bij elkaar te brengen en hen te ondersteunen met een gezamenlijke site.”

Internetvitamines 

“Bij Antenna geldt maar één voorbehoud: de informatie mag niet ingaan tegen de menselijke waardigheid. Die omschrijving voelt iedereen goed aan en heeft in al die jaren nooit tot discussies geleid. We zijn trots op het scala van organisaties dat we van dienst zijn, zoals Kerk en Gerechtigheid, het IKV, Solidaridad, de NOVIB, milieugroepen, en noem maar op.”

“Volgens ons zijn er geen doelgroepen op internet. Je moet nadenken over elke individuele bezoeker. De redenen waarom mensen informatie uitwisselen op internet, hebben we samengevat in drie woorden die met een ‘e’ beginnen. We noemen dat de drie vitamine e’s van internet. Allereerst is dat de ‘e’ van emancipatie: mensen zijn voor hun ontplooiing op zoek naar informatie die hun denkwereld verrijkt. De tweede ‘e’ is van het Engelse woord empowerment: dit begrip hanteert men vaak bij de scholing voor carrières van managers, maar wij bedoelen hiermee dat mensen informatie zoeken om mondiger te worden.” 
 
“De laatste ‘e’ is van educatie: doorgaans wordt die term gebruikt door onderwijsinstellingen, maar mensen zijn volgens ons breder bezig en zoeken informatie om zichzelf te onderwijzen, door bijvoorbeeld onderwerpen te onderzoeken. Dit zijn volgens ons de drie niveaus waarop burgers en organisaties internet gebruiken om informatie te vergaren en uit te wisselen. De interesse voor informatie van maatschappelijke organisaties neemt steeds meer toe. Wij hebben daarom ook geen last gehad van de zogeheten dot.com malaise. Bij ons heerst eerder een dot.org optimisme.” 
 
“Dat consumenten internet vooral gebruiken voor vertier en jolijt, is volgens mij niet waar. Dat blijkt wel uit de piek die bij ons optreedt na het acht uur journaal. Mensen hebben dan het nieuws gezien, en gaan vervolgens achtergronden zoeken of informatie met elkaar uitwisselen. Want alleen maar uitgaan van het eigen gelijk, is dodelijk. Kijk maar naar de situatie in Israël. Elke soldaat en pleger van zelfmoordaanslagen weet in zijn hart dat oplossingen niet komen uit de loop van het geweer. Echte oplossingen ontstaan pas als je met elkaar communiceert en naar elkaar luistert.”

Antenna: het recht op communicatie

Antenna is na Surfnet (dat zich richt op grote onderwijsinstellingen) en NLnet (dat zich richt op bedrijven) de op drie na oudste internetdienstverlener in Nederland. Zo’n driehonderd bekende en minder bekende maatschappelijke organisaties op het gebied van milieu, onderwijs, gezondheid, ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten en vrede weten via Antenna hun weg te vinden op internet. 

Behalve een provider is Antenna tegelijk ook een soort basisschool voor (niet-commerciële) organisaties om te leren omgaan met internet. Daarmee is Antenna uniek in zijn soort. Zo heeft Antenna in 1993 voor het Wereld Natuur Fonds een wereldwijd netwerk van nieuwsgroepen opgezet. Momenteel is Antenna onder meer bezig met het opzetten van een serie websites voor alle nationale parken in Nederland. 

Ook burgers en onderzoeksgroepen kunnen via Antenna terecht om op internet informatie te verspreiden of uit te wisselen. Daarvoor verzorgt Antenna tegen kostprijs netwerken rond onderwerpen zoals consumenten, vrouwen, arbeid, medicijnen, vluchtelingen en mensenrechten. 

Een groot aantal nieuwsgroepen, databanken en informatiediensten zijn bij Antenna zonder abonnement te raadplegen, omdat Antenna vindt dat bepaalde basisinformatie zoals over AIDS, voormalig Joegoslavië en schendingen van de mensenrechten vrij toegankelijk moet zijn. Ook daarmee is Antenna uniek in zijn soort. 

De voorgeschiedenis van Antenna gaat terug tot het midden van de jaren zeventig. De stichting Basta, een onderzoeksgroep in Nijmegen die zich bezighield met economische belangengroepen (zoals multinationals), begon toen computers te gebruiken om informatie uit te wisselen. 

Aanvankelijk werden deze plannen weggehoond. Computers werden in die tijd nog werden gezien als instrumenten van het bedrijfsleven en de overheid, slechts geschikt voor commercie en overheersing. Met de opkomst van de home computer en internet ontstond gaandeweg het inzicht dat de informatietechnologie ook kan bijdragen tot sociale actie en maatschappelijke verandering. In 1986 besloot een van de oprichters van Basta, Michael Polman, om Antenna op te richten. 

De naam Antenna verwijst naar een internationale koepelorganisatie in Genève die opkomt voor het recht op communicatie en informatie, zoals dat is vastgelegd in artikel 19 van de Verklaring van de Rechten van de Mens. Antennamedewerkers vertalen dit mensenrecht in een recht op de technische kennis om te kunnen communiceren en informeren. 

Om onafhankelijk te blijven, heeft Antenna er altijd bewust voor gekozen om zonder subsidies te werken. “Een mondige burger betaalt zijn eigen postzegel”, is het devies van oprichter Michael Polman.

Bron: http://www.archief.denijmeegsestadskrant.com/juni02/antenna.html

Bron: https://nettime.org/Lists-Archives/nettime-nl-0208/msg00004.html

Digitale herberg van internet